Utratę każdego zęba należy uzupełnić możliwie jak najszybciej, ponieważ nawet pojedyncze braki zębowe mogą prowadzić do niekorzystnych następstw dla całego układu żucia. Po utracie zęba dochodzi do zaniku kości wyrostka zębodołowego w wyniku braku jej osiowego obciążenia siłami żucia. Dochodzi do przemieszczania się zębów pozostałych w sąsiedztwo powstałej luki. Mogą się one przechylać, obracać i wysuwać z zębodołu bez względu na to, czy dotyczy to łuku górnego czy dolnego. Ruchy zębowe uzasadnia ich fizjologiczne dążenie do kontaktu ze sobą. Stąd braki zębowe w przeciwstawnym łuku deformują zgryz. Proces ten opisywany jest jako objaw Godona.

W rezultacie prowadzi to do utraty kolejnych zębów. Następstwa postępujących braków zębowych prowadzą do powstania zaburzeń funkcji stawów skroniowo-żuchwowych. Mogą objawiać się trudnościami w rozwieraniu szczęk, bólami mięśni twarzy i głowy w okolicach skroni, jak również prowadzić do zaburzeń trawiennych. Poza funkcją istotna jest również estetyka. Widoczne w uśmiechu braki zębowe, skrócenie dolnego odcinka twarzy, zapadnięcie się warg czy tworzenie się zmarszczek w okolicy ust to tylko niektóre z następstw towarzyszących ubytkom uzębienia. Uzupełnianie braków zębowych przywraca podstawy fizjologii jamy ustnej, ponieważ zęby jako zespół funkcjonują prawidłowo tylko w komplecie.

Wybór uzupełnienia protetycznego uzależniony jest od czynników ogólnych dotyczących stanu pacjenta, jak i czynników miejscowych dotyczących stanu jamy ustnej. Czynniki miejscowe to liczba utraconych zębów, rodzaj braków zębowych – zaklinowane, skrzydłowe, braki w bocznych strefach czy z przodu. Stan i liczba pozostałych zębów, stan podłoża kostnego, warunki zgryzowe, obecność chorób przyzębia wpływa na stan dziąseł i błony śluzowej. Czynniki ogólne to wiek, choroby ogólnoustrojowe, preferencje czy wreszcie możliwości finansowe pacjenta.

Korona to uzupełnienie protetyczne odtwarzające prawidłowy kształt, funkcję i estetykę uszkodzonego zęba. Klasyfikowana jest jako uzupełnienie stałe, czyli niewyjmowane z jamy ustnej, ze względu na to, że cementuje się ją na oszlifowanym filarze. Może być wykonana z czystej ceramiki lub z ceramiki na podbudowie metalowej lub z tlenku cyrkonu. Tak wykonuje się ostateczne korony ze względu na walory estetyczne i trwałość materiału. Tymczasowe korony ochronne można wykonać z materiału kompozytowego lub akrylu.

Most to uzupełnienie protetyczne stałe, niewyjmowane z jamy ustnej, które odtwarza i uzupełnia lukę po jednym lub kilku brakujących zębach. Składa się ze zintegrowanych z przęsłem koron nakładanych na zęby filarowe. Sąsiadujące z luką zęby wykorzystywane są jako filary mostu i po odpowiedniej preparacji – szlifowaniu – stają się podporami dla koron, które wraz z przęsłem mostu odtwarzają korony utraconych zębów. Wygląd i kształt dowieszonego przęsła jest identyczny z naturalnymi zębami. Most podobnie jak korona może mieć funkcję ostatecznego lub tymczasowego. Ostateczny wykonywany jest z pełnej ceramiki lub ceramiki na podbudowie metalowej lub z tlenku cyrkonu. Tymczasowe mosty, podobnie jak korony, wykonywane są z materiału kompozytowego lub akrylu.

Korona protetyczna ma za zadanie odbudować zniszczoną część naddziąsłową pojedynczego zęba. Przy dużej destrukcji twardych struktur zębowych często wykonanie korony powiązane jest z leczeniem endodontycznym. W sytuacji dużych zniszczeń części koronowej zęba i słabej retencji dla przyszłej korony protetycznej dodatkowo ząb powinien zostać wzmocniony wkładem koronowo-korzeniowym indywidualnie odlewanym ze stopów metalu w laboratorium lub gotowym, wykonanym z włókna szklanego. Wkład koronowo-korzeniowy cementuje się w kanale korzeniowym po prawidłowo przeprowadzonym leczeniu kanałowym.

Most protetyczny ma za zadanie odtworzyć i uzupełnić lukę po jednym lub kilku utraconych zębach. Jego konstrukcja związana jest z preparacją – szlifowaniem zębów sąsiadujących z luką po utraconych zębach. Most cementuje się na filarach, a korony protetyczne w moście wraz ze zintegrowanym, dowieszonym przęsłem uzupełniają estetycznie brak zębowy.

Alternatywą do mostu protetycznego jest zaopatrzenie braku zębowego za pomocą implantów.

Wkłady koronowo-korzeniowe to rusztowanie dla korony zęba. Ich zadaniem jest jego wzmocnienie. Stosuje się je w zębach leczonych kanałowo, w których doszło do dużego zniszczenia struktur korony zęba.

Wskazaniem do wykonania wkładów koronowo-korzeniowych jest wzmocnienie zęba leczonego kanałowo, w którym doszło do powstania dużego ubytku w jego części koronowej. Jeżeli ząb ma niewiele tkanek własnych lub są one uszkodzone, grozi to powstaniem naprężeń, w wyniku których może dojść do odłamania się jego ścian. Wkłady koronowo-korzeniowe zapobiegają uszkodzeniom mechanicznym zębów.

Komfortową alternatywą dla mostu jest rehabilitacja implanto-protetyczna, zarówno w przypadku braku pojedynczego, jak i większej liczby zębów. Implantacja wskazana jest w szczególności, gdy zęby sąsiadujące z luką są zdrowe, nie leczone kanałowo, a podłoże kostne spełnia warunki dla implantacji. Pozwala to uniknąć szlifowania zębów filarowych stojących obok luki, a przyszła konstrukcja protetyczna najczęściej nie uwzględnia przęsła mostu, które może sprawiać trudności w utrzymaniu higieny jamy ustnej. Korony i mosty wsparte na implantach przenoszą siły powstające w procesie żucia przez osie implantów wszczepionych w kość. Tworzy to układ działania sił najbardziej zbliżony do fizjologicznych warunków jamy ustnej z uzębieniem. Jest on optymalny dla zdrowia i zachowania tkanki kostnej. W ten sposób przenoszona siła powoduje wzmocnienie kości, nie zaś jej resorpcję, czyli zanik.

Ciągle powszechnie stosowanym uzupełnieniem protetycznym jest całkowita proteza osiadająca. Zaletami tego rozwiązania są ogólna dostępność, prostota i krótki czas wykonania. Często o wyborze protezy całkowitej decyduje niski jej koszt oraz zadowalający efekt estetyczny w krótkim czasie. Wadę stanowi mały komfort użytkowania oraz stale zanikające podłoże kostne pod protezą, powodowane uciskiem. Proteza tylko w niewielkim stopniu odtwarza utraconą funkcję żucia, a ze względu na pokrycie podniebienia przez płytę protezy, upośledzone zostaje odczuwanie smaku i temperatury spożywanych potraw. W zależności od stanu kości szczęk i żuchwy rozwiązaniem alternatywnym dla pacjenta są uzupełnienia protetyczne wsparte na implantach.

W związku z ich użytkowaniem skala komfortu dla pacjenta zależy od tego, czy są to ruchome protezy Overdenture oparte jedynie na implantach, które poprawiają stabilizację protez zębowych, czy też na stałe mocowane na wszczepach mosty. W ślad za wyborem rodzaju mocowania protez idzie jakość odbudowy protetycznej. Protezy Overdenture są wykonane z materiału kompozytowego lub akrylu, natomiast mosty są wykonane z ceramiki.

Protezy stałe wymagają szczególnych i regularnych zabiegów higienicznych zarówno w warunkach gabinetu stomatologicznego, jak i w warunkach domowych. Odpowiednia dbałość o nie pozwala utrzymać dobre warunki jamy ustnej przez długie lata. Szczególnej dbałości wymaga okolica przydziąsłowa koron i mostów ze względu na tendencję do gromadzenia się płytki nazębnej i trudności w jej oczyszczaniu. Oczyszczanie okolicy pod przęsłem mostu wymaga zastosowania nietypowych przyrządów higieny codziennej, jak szczoteczki do przestrzeni międzyzębowych, nici dentystyczne superfloss, irygator. Szczególnie polecana nić superfloss składa się z trzech odcinków. Sztywny odcinek nitki pozwala na swobodny dostęp pod przęsło mostu, część miękka – gąbczasta – pozwala na skutecznie oczyszczenie tej przestrzeni, część zbliżona do standardowej nici usuwa płytkę nazębną poniżej linii dziąsła. Irygator water pick, hydropulper to urządzenie działające na zasadzie bicza wodnego. Strumień płynu masuje dziąsło i oczyszcza trudno dostępne przestrzenie. W sytuacji obecności uzupełnień stałych w jamie ustnej szczególnie wymagane są regularne wizyty higienizacyjne w gabinecie stomatologicznym.

W przypadku stosowania protez ruchomych oprócz normalnej pielęgnacji pozostałych zębów szczególną uwagę należy poświęcić samej protezie. Protezę ruchomą należy czyścić po każdym posiłku, minimum dwa razy dziennie. Po wyjęciu z ust oczyszczamy ją dokładnie miękką szczoteczką z dodatkiem pasty do zębów, mydła w płynie lub specjalnych środków czyszczących przeznaczonych do uzupełnień protetycznych ruchomych. Optymalne jest stosowanie dwustronnych szczoteczek do protez, które dzięki odpowiednio ukształtowanemu włosiu pozwalają na oczyszczenie wszystkich, nawet trudno dostępnych miejsc w protezie. Istnieją też środki czyszczące w postaci proszku lub pastylek, które po rozpuszczeniu w wodzie tworzą roztwór oczyszczający protezę chemicznie. Ich stosowanie jest szczególnie polecane osobom chorym i niesprawnym fizycznie.

Preparacja filarów/zębów w celu wykonania koron lub mostów protetycznych zazwyczaj wykonywana jest w znieczuleniu miejscowym, co czyni zabieg bezbolesnym. Znieczulenie nie jest konieczne w przypadku preparacji zębów po leczeniu endodontycznym.

Inlay/Onlay, zwane nakładami koronowymi, to alternatywa dla wkładów, koron oraz wypełnień wykonanych metodą tradycyjną. Umożliwiają dokładną rekonstrukcję anatomicznego kształtu zęba, z pozostawieniem maksymalnej ilości tkanek własnych bez konieczności szlifowania. Są estetyczne, odporne na ścieranie, a przez to trwałe. Przygotowuje się je zwykle w laboratorium protetycznym na podstawie pobranego wycisku lub skanu, po uprzedniej preparacji zęba. Gotowe nakłady mocuje się w ubytkach cementami lub specjalnymi materiałami klejącymi, które cechuje duża adhezja. Wskazaniem do ich zastosowania są rozległe ubytki na powierzchniach zgryzowych, szczególnie istotne w zębach bocznych. Stosowane są również w celu precyzyjnej odbudowy powierzchni stycznych koron zębów, co jest istotne w celu zabezpieczenia brodawek dziąsłowych oraz poprawy higieny w przestrzeniach międzyzębowych.

Licówki porcelanowe stanowią odbudowę protetyczną służącą poprawie estetyki zęba. To cienki płatek przyklejany do powierzchni licowej zęba dla poprawy kształtu, koloru czy ujednolicenia korony zęba. Może być wykonany z porcelany lub materiału kompozytowego. Licówki pozwalają na pokrycie nieestetycznych przebarwień, a także zmianę kształtu zęba. Wskazaniem do ich zastosowania są ubytki brzegów siecznych zębów, niedorozwój zębiny lub szkliwa, przebarwienia. Założenie licówki zwykle wiąże się z wcześniejszą preparacją twardych tkanek zęba, choć istnieją metody, które bardzo ograniczają potrzebę szlifowania bądź w wyjątkowych sytuacjach nie wymagają preparacji.

Technologia CAD/CAM w stomatologii to sposób projektowania i wytwarzania prac protetycznych w technologii 3D, czyli trójwymiarowej. W dzisiejszej odsłonie technologii CAD/CAM niezbędny wydaje się skaner wewnątrzustny oraz komputer. Praca skanera polega na wykonaniu serii zdjęć odpowiednio przygotowanych filarów protetycznych czy też całego podłoża protetycznego i dzięki układowi optycznemu oraz czujnikom fotoelektrycznym zamianie obrazu na impulsy elektryczne przesyłane do komputera. Można powiedzieć, że skaner wykonuje czysty wycisk optyczny bez angażowania dotychczas używanych mas wyciskowych. Komputer natomiast archiwizuje przesłane ze skanera dane cyfrowe, w których zawarta jest informacja o stanie anatomii jamy ustnej pacjenta. Skan, który pojawia się na monitorze, przesyłany jest następnie do frezarki 3D. Tam następuje obróbka wybranego materiału w formie bloczka (metal, cyrkon), z którego wykonuje się podbudowę do mostów i koron. Materiał jest frezowany i następnie polerowany w taki sposób, by otrzymać optymalnie dopasowane do pacjenta uzupełnienie protetyczne. Dokładność odwzorowania trójwymiarowego podłoża pozwala na precyzyjne wykonanie prac protetycznych.