Ekstrakcja zęba to jeden z podstawowych zabiegów chirurgicznych wykonywanych w jamie ustnej, zazwyczaj w znieczuleniu miejscowym. Polega on na usunięciu zęba z zębodołu.

Chirurgicznym usunięciem zęba nazywamy zabieg ekstrakcji zęba lub jego fragmentu przy użyciu bardziej złożonych technik operacyjnych i zaawansowanego instrumentarium. Tych sposobów używamy w sytuacji, gdy mamy do czynienia z bardzo zniszczoną strukturą zęba, trudnym położeniem zęba czy też jego złamaniem w taki sposób, że pozostały fragment uniemożliwia prostą ekstrakcję.

Trzecie trzonowce (ósemki) górne i dolne, potocznie nazywane zębami mądrości, powinno się usuwać, gdy zaistnieją ku temu wskazania. Kwalifikujemy je do ekstrakcji, gdy nie rokują wyrżnięcia w prawidłowej pozycji, są przyczyną powtarzających się stanów zapalnych, powodują problemy ze zgryzem, na zdjęciach rentgenowskich widoczne są wokół ich koron kieszenie kostne lub są przyczyną rozległych torbieli zawiązkowych.

Przy łatwym dostępie do zębów ósmych usunięcie zazwyczaj kończy się ekstrakcją prostą.

W sytuacji zęba zatrzymanego lekarz decyduje o jego chirurgicznym usunięciu. Po wyjęciu zęba oczyszcza zębodół i zabezpiecza szwami ranę.

Przy prostej i chirurgicznej ekstrakcji pacjent jest znieczulony miejscowo i nie odczuwa bólu. W sytuacji kwalifikacji pacjenta do ekstrakcji wszystkich zatrzymanych zębów mądrości podczas jednego zabiegu, ze względu na jego złożoność i czas wykonania procedury można wykonać zabieg w znieczuleniu ogólnym.

Po ekstrakcji zęba należy ściśle przestrzegać zaleceń lekarza.

Tampon zabezpieczający zębodół należy trzymać przez około 30 minut po zabiegu. Niewielkie krwawienie może utrzymać się do kilkunastu godzin. W przypadku obfitego lub utrzymującego się silnego krwawienia należy skontaktować się z lekarzem prowadzącym leczenie. Bezpośrednio po ekstrakcji można chłodzić miejsce  pozabiegowe przez kilka godzin lub dłużej w zależności od rodzaju zabiegu i jego rozległości. Należy wstrzymać się od spożywania posiłków i picia przez okres 2 godzin.

24 godziny po zabiegu nie spożywać gorących posiłków i napojów, nie płukać jamy ustnej nie palić papierosów i nie pić alkoholu, unikać wysiłku fizycznego. Do 12 godzin nie szczotkować zębów, a przez kolejne dni omijać tę okolicę.

Przez kilka dni po zabiegu zaleca się spożywanie miękkich nie wymagających intensywnego żucia pokarmów. Stopniowo wracać do normalnej diety oszczędzając miejsce po usuniętym zębie.

Niepokojące objawy, które powinny skłonić do wizyty u lekarza to nasilające się krwawienie, wysoka gorączka, nasilający się ból, narastający obrzęk po okresie dłuższym niż 3 dni.

Sam zabieg ekstrakcji jest bezbolesny, natomiast po ustąpieniu znieczulenia może wystąpić dyskomfort i lekki ból. Zaleca się wtedy zażywanie leków przeciwbólowych dostępnych w aptece. Jeżeli ból się nasila i nie ustępuje, należy skontaktować się z lekarzem wykonującym ekstrakcję.

Po ekstrakcji zęba należy ściśle przestrzegać zaleceń lekarza.

Tampon zabezpieczający zębodół należy trzymać przez około 30 minut po zabiegu. Niewielkie krwawienie może utrzymać się do kilkunastu godzin. W przypadku obfitego lub utrzymującego się silnego krwawienia należy skontaktować się z lekarzem prowadzącym leczenie. Bezpośrednio po ekstrakcji można chłodzić miejsce pozabiegowe przez kilka godzin lub dłużej w zależności od rodzaju zabiegu i jego rozległości. Należy wstrzymać się od spożywania posiłków i picia przez okres 2 godzin.

24 godziny po zabiegu nie spożywać gorących posiłków i napojów, nie płukać jamy ustnej, nie palić papierosów i nie pić alkoholu, unikać wysiłku fizycznego. Do 12 godzin nie szczotkować zębów, a przez kolejne dni omijać tę okolicę.

Przez kilka dni po zabiegu zaleca się spożywanie pokarmów miękkich, nie wymagających intensywnego żucia. Stopniowo wracać do normalnej diety, oszczędzając miejsce po usuniętym zębie.

Niepokojące objawy, które powinny skłonić do wizyty u lekarza, to nasilające się krwawienie, wysoka gorączka, nasilający się ból, narastający obrzęk po okresie dłuższym niż 3 dni.

Suchy zębodół to potoczne określenie poekstrakcyjnego zapalenia zębodołu, zwanego też fibrynolitycznym zapaleniem zębodołu. Jest powikłaniem po usunięciu zęba.

Fizjologicznie po ekstrakcji zębodół wypełnia się krwią, z której powstaje skrzep. Stanowi on naturalny opatrunek dla gojącej się rany. W sytuacji gdy wynaczyniona krew nie tworzy prawidłowego skrzepu i zostaje wypłukana lub rozpuszczona, dochodzi do zaburzeń gojenia się rany poekstrakcyjnej. Objawem tego procesu jest tzw. suchy zębodół, tj. niewypełniony naturalnym skrzepem. Inna potoczna nazwa to pusty zębodół. W takiej sytuacji rana po ekstrakcji zęba nie jest dostatecznie chroniona, co prowadzi do rozwoju infekcji bakteryjnej, skutkującej silnymi dolegliwościami bólowymi. Suchy zębodół rozwija się zwykle w ciągu 2–3 dób po zabiegu.

Po chirurgicznym usunięciu zęba mądrości higienę jamy ustnej należy utrzymać tak jak po każdym zabiegu ekstrakcji zęba. Po 12 godzinach szczotkować zęby normalnie, jednak przez pierwsze parę dni starać się omijać okolice rany poekstrakcyjnej, a bezpośrednio po zabiegu do 24 godzin nie płukać jamy ustnej, by nie wypłukać skrzepu – naturalnej ochrony zębodołu, chyba że jest zaopatrzony chirurgicznymi szwami.

Zabieg ten polega na usunięciu końcowego fragmentu korzenia wraz ze zmianą zapalną, okołowierzchołkową. Lekarz decyduje o wykonaniu tego zabiegu, gdy nie istnieje możliwość przeprowadzenia leczenia kanałowego lub powtórne leczenie kanałowe nie przynosi pożądanych rezultatów w postaci zmniejszającej się zmiany okołowierzchołkowej. Po odcięciu wierzchołka korzenia i jego usunięciu wraz ze zmianą okołowierzchołkową koniec kanału można zabezpieczyć poprzez uszczelnienie go specjalnym cementem. Zabieg ten w większości przypadków ratuje ząb przed usunięciem.

Regeneracja kości jest zabiegiem, który pozwala na odbudowanie tkanki kostnej w miejscu, gdzie nastąpił jej zanik. Regeneracja jest konieczna zwłaszcza wtedy, gdy pacjent chce podjąć leczenie implantologiczne w miejscu zaniku. Ubytki kostne mogą powstawać nie tylko po usunięciu zęba, ale także wskutek nieleczonych przewlekłych stanów zapalnych zębopochodnych i chorób przyzębia, paradontozy. Przy całkowitym braku zębów, bezzębiu, szczególną rolę odgrywają protezy całkowite noszone przez pacjentów, które uciskając podłoże kostne, powodują jego zanik. W skrajnych przypadkach mogą doprowadzić do całkowitego zaniku kości, szczególnie górnego łuku zębowego.

Regenerację można przeprowadzić bezpośrednio po ekstrakcji zęba, wprowadzając do zębodołów biomateriał. Stosujemy biomateriały wysokiej jakości, błony zaporowe oraz preparaty czynne biologicznie (zawarte w osoczu krwi pacjenta / fibryna bogatopłytkowa).

Podcięcie wędzidełka wargi górnej, dolnej lub języka polega na uwolnieniu i plastyce przedsionka jamy ustnej lub języka. Wykonuje się go przez przecięcie, wycięcie lub plastykę wędzidełka. Dokonuje się tego technicznie metodami chirurgicznymi przy użyciu skalpela lub nożyczek lub laserem czy elektrokoagulacją. Zabieg jest praktycznie bezkrwawy i nie zawsze wymaga założenia szwów. Trwa od kilku sekund do kilkunastu minut.

Termin „otwarta zatoka” oznacza połączenie jamy ustnej z zatoką szczękową. Dochodzi do tego na skutek usunięcia górnych zębów bocznych, najczęściej trzonowych. Powstały otwór w kości w miejscu usuniętego korzenia zęba to czynna przetoka ustno-zatokowa, przez którą powietrze, płyny i pokarmy mogą przedostawać się z ust poprzez zatokę szczękową do nosa. Sprzyja temu indywidualna budowa anatomiczna szczęk i zatok szczękowych oraz zębów, a także procesy, najczęściej zapalne, niszczące kość w miejscu powstania przetoki.

Powstałą przetokę ustno-zatokową należy zaopatrzyć jak najszybciej po jej powstaniu, by uniknąć stanu zapalnego zatoki szczękowej. Warunkiem skuteczności natychmiastowej interwencji chirurgicznej jest brak czynnego stanu zapalnego w otwartej zatoce szczękowej. W sytuacji ostrego lub zaostrzonego procesu zapalnego otwartej zatoki szczękowej często istnieje potrzeba odroczonej interwencji chirurgicznej po wyleczeniu infekcji zatoki szczękowej.

Zabieg plastyki połączenia ustno-zatokowego wykonuje się ambulatoryjnie w gabinecie stomatologicznym w znieczuleniu miejscowym. Istnieje cały szereg technik operacyjnych umożliwiających jednowarstwowe lub wielowarstwowe, szczelne zamknięcie przetoki, gwarantujące prawidłowe wygojenie rany pozabiegowej. Zazwyczaj opisane powyżej zabiegi wykonuje chirurg z odpowiednimi kwalifikacjami i doświadczeniem, choć brak specjalizacji przy prawidłowo technicznie wykonanym zabiegu nie jest przeszkodą przy konieczności natychmiastowej interwencji chirurgicznej w tych przypadkach.

Jest to zabieg rekonstrukcji kości części zębodołowej w bocznych odcinkach szczęk. Angielska nazwa sinus lift oznacza podniesienie dna zatoki szczękowej. Dno zatoki relatywnie obniża się poprzez zanik wyrostka zębowego na skutek przedwczesnej utraty zębów oraz tzw. ekspansję, czyli powiększenie się zatoki szczękowej. Planowane leczenie implantologiczne poprzedza wykonanie zdjęcia pantomograficznego i tomografii stożkowej CBCT.

Jeżeli w miejscu planowanej implantacji dno zatoki jest obniżone, zleca się wykonanie zabiegu podniesienia dna zatoki szczękowej, czyli właśnie sinus liftu. Zabieg ten można wykonać w sposób otwarty: z bocznego dojścia poprzez przednią ścianę zatoki szczękowej deponuje się materiał kościotwórczy wraz z izolującą to miejsce membraną. Dzięki temu otrzymujemy stabilne podłoże do wprowadzenia implantu, który może być założony jednocześnie z rekonstrukcją lub w odroczonym czasie. Druga metoda, zamknięta, umożliwia precyzyjne wprowadzenie materiału rekonstrukcyjnego dla kości wąskim, odwierconym kanałem. Do każdego przypadku rodzaj zabiegu dostosowywany jest indywidualnie.

Najczęściej występującą torbielą zębopochodną jest torbiel korzeniowa. Jest to przewlekły proces zapalny zlokalizowany w okolicy wierzchołka korzenia zęba, którego przyczyną jest nieleczone lub niewłaściwie leczone zapalenie miazgi zęba. Jest ono najczęściej następstwem chorób twardych tkanek zęba, czyli próchnicy. Ze względu na powód powstania tego procesu leczenie jest wieloetapowe i obejmuje: oczyszczenie ubytku próchniczego, skuteczne leczenie kanałowe zęba ze szczelnym wypełnieniem kanału korzeniowego, potwierdzonym radiologicznie, a następnie zabieg chirurgiczny polegający na wyłuszczeniu zmiany torbielowatej z okolic okołowierzchołkowej zęba wraz z resekcją wierzchołka jego korzenia. W przypadkach bardzo rozległych zmian torbielowatych konieczne bywa usunięcie zęba przyczynowego oraz ewentualnych zębów tkwiących korzeniami w torbieli. Powstały ubytek kostny po usunięciu torbieli jesteśmy w stanie zrekonstruować przy użyciu materiałów kościotwórczych i współczesnych technik regeneracyjnych.